Բերդ :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Բերդ

Թուրքիա / Էրզրում / Բաբերդ / Բաբերդ

Վերականգնում

Ամբողջությամբ վերականգնվել են բերդապարիսպները: Մուգ գույնի քարից շարված հին պարիսպները շարվել-լրացվել են բաց գույնի բարակ երեսապատի քարերով: Վերականգնված պարսպապատն արդեն տեղացիներն այլանդակել են ներկագիր խզբզանքներով: Երևույթը` եկեղեցիների պատերը մակագրություններով փչացնելը, ցավոք, այսօր մեզ մոտ էլ է տարածված:

Աշոտ Հակոբյան, Հնագիտական պեղումները և հայկական հուշարձանների վերականգնումը Արևմտյան Հայաստանում, «Վարձք», 2011, N 4, էջ 17:

Ցուցանակ

Բաբերդի բերդի պարսպի վրա 2007 թ. զետեղված էր հետևյալ ցուցանակը.
Բնագիրը թուրքերեն. Bayburt Kalesi Kuruluşu 1. bine kadar uzanan kale bir çok uygarlıklara sahne olmuş, Türklerin eline geçmeden önce Roma, Ermeni, Bizans, Arap kommenos hakimiyetinde kalmıştır. Bayburt Kalesi anadolu kaleleri içinde oldukça sağlam kalan Selçuklu mimarisinin güzel örneklerinden birisidir. İlk defa Roma İmparatoru Justinien tarafından tahkim edilmiş, daha sonra Saltuklular zamanında yeniden başlatilan inşaat Erzurum Meliki Mugisüddin Tuğrul Şah tarafından 1200-1230 yılları arasında mükemmel şekilde tamamlattırılmıştır. Asil önemli olan bu kaleye “Çini Maçin” isminin verilmesine sebep olan çini süslemelerdir. Bunlar kalenin batı ve güney diş yüzeyinde tezyinat olarak mor firuze çiniler kullanılmıştır. Gerek savaşlar, gerekse tahribatlar yüzünden bu yerlerin dışında çinilerden eser kalmamıştır. Բնագիրը անգլերեն. The Bayburt castle Established in the year of 1000, the castle had been a stage for many civilizations. Befor being conguered by Turks, Byzantine and Arabic commenos. The Bayburt castle, which is one of the most important reflections of the architecture of Seljuk, remained as a undestroyed structure among the castles of Anatolia. The castle had been fortified by Justinyanus, the Roma emperor. After that, the construction which was started by Saltuks had been completed in an excellent way by Mugisuddin Tuğrul Şah, the ruler of Erzurum, during the period of 1200-1230. Because of the tile ornaments, the castle had been named as “Tile Machin” the west and east sides of the castle had been decorated with purple turquoise tiles. As a result of wars and destruction, there is impossible to find tiles except these sides of the castle. Թարգմ. Բաբերդի բերդը: Հիմնվել է 1000 թ. և ականատես է եղել շատ քաղաքակրթությունների: Մինչև թուրքերի կողմից նվաճվելը եղել է Հռոմի, հայերի, բյուզանդացիների և արաբների տիրապետության տակ: Անատոլիայի բերդերի մեջ լավ պահպանված սելջուկյան ճարտարապետական գեղեցիկ նմուշներից է: Առաջին անգամ ամրացվել է Հռոմի կայսր Հուստիանոսի կողմից: Ավելի ուշ` սալթուքլուների ժամանակ, շինարարական աշխատանքներ են սկսվել և հիասքանչ կերպով ավարտվել 1200-1230 թթ.` Էրզրումի Մելիք Մուգիսուդդին Թուղրուլ շահի օրոք: Բերդը զարդարող հախճասալերի պատճառով այն անվանվել է «Չինի Մաչին»: Մանուշակագույն և երկնագույն հախճասալերն օգտագործվել են բերդի արտաքին պարիսպների արևմտյան և հյուսիսային մասերը զարդարելու համար: Պատերազմների և ավերումների պատճառով բերդի այլ մասերում հախճասալեր չեն պահպանվել:

Րաֆֆի Քորթոշյան, Ի՞նչ են թաքցնում Արևմտյան Հայաստանի պատմական հուշարձանների թուրքական ցուցանակները, «Վարձք», 2012, N 5, էջ 9-10:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2007 թ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2007 թ․

Հատված «վերականգնված» բերդապարիսպներից

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2007 թ․

Հատված «վերականգնված» բերդապարիսպներից