Խաչքար :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Խաչքար 14 — 15 դդ․

Թուրքիա / Վան / Գյավաշ / Գանձակ

Տեղադրություն
2006 թ․

2006 թ. Վասպուրականի Ռշտունիք գավառի երկու տարբեր հնավայրերում հայտնաբերվեց ցայժմ պատմությանն անհայտ միանգամից երկու նոր ծածկագիր հուշարձան, երկուսն էլ փորագրված խաչքարերի վրա: Դրանցից մեկը գտնվում է Վանա լճի հարավային ափից ոչ հեռու` Գանձակ գյուղին մերձ Սբ. Թովմաս վանքի գերեզմանոցում:

Էմմա Աբրահամյան, Նորահայտ երկու ծածկագիր Ռշտունիքից, «Վարձք», 2011, N 4, էջ 25:

Նկարագրություն

Առաջինը ներկայացնենք Սբ. Թովմաս վանքի գերեզմանոցում (ծ. մ. 1936 մ) գտնվող խաչքարը (պահպանվել է ստորին հատվածը, չափերը` 58 x 44 սմ), որը կերտվել է կապտավուն կարծր ավազաքարից և ունի անկանոն եզրագիծ: Հորինվածքի կենտրոնում ոճավորված կենաց ծառից սկիզբ առնող հիմնախաչն է` ներառված մանրանկարչության մեջ խորան անվանվող սյունակամարի մեջ: Վերջինիս սյուների մեջ քանդակված են ավելի փոքր ու պարզ մեկական խաչեր ևս: Խոյակներին պատկերված են քառատերև զույգ ծաղկազարդեր: Երկտող արձանագրությունը փորագրված է եղել հիմնախաչի թևերի միջև (պահպանվել է միայն երկրորդ տողը) և խաչքարի ստորին մասում: Վերջինս սյունակետագիր ծածկագիր է:

Էմմա Աբրահամյան, Նորահայտ երկու ծածկագիր Ռշտունիքից, «Վարձք», 2011, N 4, էջ 25-26:

Այստեղ 1-4 ուղղահայաց գծերը ցույց են տալիս այբուբենի թվային համակարգի միավորները, տասնավորները, հարյուրավորները և հազարավորները, իսկ աջ կողքին առկա կետիկները` հնչյունի հերթական համարները: ||||: |. ||||..... |... ||: ||||: Ս ա ր գ ի ս Ամբողջական վերծանությունն է. ... | Յ(իսու)ս Ք(րիստո)ս, | Սարգիս:

Էմմա Աբրահամյան, Նորահայտ երկու ծածկագիր Ռշտունիքից, «Վարձք», 2011, N 4, էջ 26:

14 — 15 դդ․

Ըստ ոճական և գեղարվեստական առանձնահատկությունների, ինչպես նաև տարածաշրջանի այլ խաչքարերի հետ համեմատական ուսումնասիրության` խաչքարը կարելի է թվագրել ԺԴ-ԺԵ դարերով:

Էմմա Աբրահամյան, Նորահայտ երկու ծածկագիր Ռշտունիքից, «Վարձք», 2011, N 4, էջ 26:

Արձանագրություն, Հայերեն, Ծածկագիր, Հիշատակագրություն

Երկտող արձանագրությունը փորագրված է եղել հիմնախաչի թևերի միջև (պահպանվել է միայն երկրորդ տողը) և խաչքարի ստորին մասում: Վերջինս սյունակետագիր ծածկագիր է: Այստեղ 1-4 ուղղահայաց գծերը ցույց են տալիս այբուբենի թվային համակարգի միավորները, տասնավորները, հարյուրավորները և հազարավորները, իսկ աջ կողքին առկա կետիկները` հնչյունի հերթական համարները:
||||: |. ||||..... |... ||: ||||: Ս ա ր գ ի ս Ամբողջական վերծանությունն է. ... | Յ(իսու)ս Ք(րիստո)ս, | Սարգիս:

Էմմա Աբրահամյան, Նորահայտ երկու ծածկագիր Ռշտունիքից, «Վարձք», 2011, N 4, էջ 26:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2010 թ․

Սյունակետագիր ծածկագրով խաչքար վանքի գերեզմանոցում

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 2010 թ․

Սյունակետագիր ծածկագրով խաչքար գերեզմանոցում