«Վասպուրական Արծուոյն» Տպարան :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

«Վասպուրական Արծուոյն» Տպարան 1863 — 1865 թթ․

Թուրքիա / Բիթլիս / Մուշ / Չանգլի

Պատմություն
1862 թ․

«Վասպուրական Արծուոյն» տպարան (1863-1865). 1862 թ. Մկրտիչ վարդապետ Խրիմյանը, ստանձնելով Մշո Սբ. Կարապետ վանքի վանահայրությունը, այստեղ է տեղափոխում Վարագավանքում գտնվող փոքրիկ տպարանի փայտե մամուլը և 1863 թ. ապրիլի 1-ից մինչև 1865 թ. հունիսի 1-ը Գարեգին վարդապետ Սրվանձտյանցի խմբագրությամբ հրատարակում «Արծուիկ Տարօնոյ» երկշաբաթաթերթը: Թերթի առաջին համարում Գ. Սրվանձտյանցը գրում է. «...այս ձեռնարկութիւն դժուարին է, վասնզի Մշոյ Ս. Կարապետի վանքը տպարան հաստատել... ժողովրդեան սրտերու մէջ ուսումնասիրութեան եռանդը տնկել... տպարան փոքրիկ եւ շատ պարագաներով պակաս. ժողովրդեան միտքեր իբրեւ հին տիկ եւ միանգամայն թշուառութեամբ լցուած ու պատառոտած, սակայն Արծուիկ ամէն կերպով զինքը պիտի յարմարէ եւ բաւական սնէ երկուքին ալ, գոնէ առ այժմ այս չափով եւ այս ճանապարհով»:

Բանասեր-բանահավաք, ազգագրագետ, հասարակական գործիչ Գարեգին վարդապետ Սրվանձտյանցի (17.11.1840, Վան-17.11.1892, Կ.Պոլիս) մասին տե՛ս Կոստանդյան Է., Գարեգին Սրվանձտյանց, Երևան, 2008: Կ. Սասունի, Պատմութիւն Տարօնի աշխարհի, Պէյրութ, 1957, էջ 206, 212: Էմմա Աբրահամյան, Տպարանները հայոց հայրենիքում, «Վարձք», 2012, N 6, էջ 9:

Մշո Սբ. Կարապետ վանքում հաստատված տպարանն իր կարճատև գործունեության ընթացքում կառավարության հրամանով մի քանի անգամ փակվում է միաբան Մամբրե Մամիկոնյանի (1873-1882 թթ. վանքի վանահայրն էր) ամբաստանությունների պատճառով. «Խրիմեան մի բարեկարգ Ժառանգաւորաց դպրոց հաստատեց յիշեալ Սուրբ Կարապետի վանքին մէջ ընտիր ուսուցիչներով և Վարագայ վանքէն իւր բերած տպարանը զետեղեց նոյն տեղ: «Արծուիկ» անուամբ ամսատետր մի կը հրատարակէր նոյն վանքէն, որ քանի անգամ գոցվեցաւ այժմեան վանահայր Մամբրէ եպիսկոպոսի մատնութեամբ, որ դա յայտնած էր կառավարութեան, իբր թէ Խրիմեան իւր Արծուիկ թերթով ապստամբութիւն կը քարոզէ ժողովրդոց»:

Եզնիկ Մատթէոս Տարօնացի, Խրիմեան Հայրիկ, «Մեղու Հայաստանի», 1876, N 7, 21 փետրվարի, էջ 2: Էմմա Աբրահամյան, Տպարանները հայոց հայրենիքում, «Վարձք», 2012, N 6, էջ 9:

1875 թ․

1875 թ. միաբանությունը դիմում է Գևորգ Դ կաթողիկոսին վանքում շինարարական աշխատանքների ժամանակ «...նորոգ կառուցանել զընդարձակ դպրանոց տպարանաւ հանդերձ...»:

Վաւերագրեր հայ եկեղեցու պատմութեան, Գևորգ Դ Կոստանդնուպոլսեցի Քերեստեճեան, գիրք ԺԱ, Երեւան, 2004, էջ 596: Էմմա Աբրահամյան, Տպարանները հայոց հայրենիքում, «Վարձք», 2012, N 6, էջ 9:

Մշո Սբ. Կարապետ վանքի տպարանն իր կարճատև գործունեության ընթացքում հրատարակում է միայն թերթի 46 համար:

Էմմա Աբրահամյան, Տպարանները հայոց հայրենիքում, «Վարձք», 2012, N 6, էջ 9:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ