Սբ. Կուսին Մոր Օգնությանց Եկեղեցի :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սբ. Կուսին Մոր Օգնությանց Եկեղեցի

Սիրիա / Հալեպ / Հալեպ

Տեղադրություն

Գտնվում է Հալեպի բերդից հյուսիս-արևմուտք՝ Ազիզիեի շրջանում (հասցեն՝ Ալթիլել փողոց, թիվ 33)՝ N 36o 12' 26.91'', E 37o 09' 17.76'' տեղադրությամբ:

Րաֆֆի Քորթոշյան, Հալեպի արձանագրությունները, Երևան, 2013, էջ 204:

Պատմություն
1831 թ․

1831 թ. հայ կաթողիկեների առաջնորդ Աբրահամ արք. Քյուբելյանը Գարա-Ալի ընտանիքից գնում է մի մեծ բակ, որտեղ էլ 1840 թ. առաջնորդ Բարսեղ (Բասիլյոս) Այվազյանի օրոք կառուցվում է եկեղեցին:

Միրիաթեան Պ., Տատաղլեան Ս., Համառօտ պատմութիւն Բերիոյ թեմի կաթողիկէ հայոց, Հալէպ, 2010, էջ 7: Հալեպի կաթողիկե հայերը 1832 թ. չունեին եկեղեցի և իրենց ժամերգությունը կատարում էին մի տան մեջ (L’ami de la religion, v. 90, Paris, 1836, p. 500). Տե՛ս Սբ. Կուսին մոր օգնությանց եկեղեցու արձ. N 2: Րաֆֆի Քորթոշյան, Հալեպի արձանագրությունները, Երևան, 2013, էջ 204, 206:

1910 թ․

1910 թ. եկեղեցու բակի համար կառուցվում է դարպաս:

Տե՛ս Սբ. Կուսին մոր օգնությանց եկեղեցու արձ. N 6: Րաֆֆի Քորթոշյան, Հալեպի արձանագրությունները, Երևան, 2013, էջ 204, 207:

Ճարտարապետություն

Զույգ գմբեթներով, հարթ տանիքով, եռանավ բազիլիկ եկեղեցին արևելքում ավարտվում է ընդհանուր բեմ ունեցող ուղղանկյուն երեք խորաններով: Կենտրոնական ավագ և նրան հյուսիսից ու հարավից կից խորանները միմյանցից բաժանված են կամարներով: Կողմնային խորաններին հարավից և հյուսիսից կցված են երկու ավանդատներ, որոնցից հարավայինը երկհարկ է: Հարավային պատի կենտրոնում եկեղեցին ունի ևս մեկ՝ հյուսիս-հարավ ուղղությամբ ուղղանկյուն խորան (մատուռ), որին արևմուտքից կից է օժանդակ սենյակ: Երկու գմբեթները բարձրանում են արևելյան և արևմտյան չորսական սյուների վրա: Զույգ մուտքերը բացվում են հյուսիսային որմից (մեկը՝ կենտրոնից, մյուսը՝ արևմտյան եզրից):

Րաֆֆի Քորթոշյան, Հալեպի արձանագրությունները, Երևան, 2013, էջ 205:

Նորոգություն
1941 թ․

1941 թ. նորոգվում են եկեղեցու երեք խորանները:

Տե՛ս Սբ. Կուսին մոր օգնությանց եկեղեցու արձ. N 8-10: Րաֆֆի Քորթոշյան, Հալեպի արձանագրությունները, Երևան, 2013, էջ 204, 207-208:

1963 թ․

1963 թ. ընդարձակվում է եկեղեցու բակը, նորոգվում՝ բակի դարպասը:

Տե՛ս Սբ. Կուսին մոր օգնությանց եկեղեցու արձ. N 11: Րաֆֆի Քորթոշյան, Հալեպի արձանագրությունները, Երևան, 2013, էջ 204, 208:

Վիմագրեր

Ներկայացնում ենք 15 միավոր արձանագրություն, որոնցից մեկը հրատարակել ենք նախապես, իսկ 14-ը՝ առաջին անգամ:

Րաֆֆի Քորթոշյան, Հալեպի արձանագրությունները, Երևան, 2013, էջ 205:

Արձանագրություն, Հիշատակագրություն

Արձանագրություն. եկեղեցու ներսում գտնվող մատուռում ագուցված մարմարե սալիկին՝ 10 տող արաբերեն և 2 տող հայերեն.
Արաբերեն, ելնդագիր.هذا ضريح مطارنة الارمن الكاثوليكيين في حلب Թարգմ. Սա Հալեպի հայ կաթողիկե առաջնորդների շիրիմն է: Հայերեն, ելնդագիր. Շիրիմ հանգ(ուցեալ) արքեպ(ի)ս(կոպոսա)ց | Բերիոյ հայոց ուղղ(ափառաց): Արաբերեն, ելնդագիր. ارتقاءوهم وفاتهم ٢٠تموز ١٨٢٣ السيد ابرهيم كوبلي ١٥ تموز ١٨٣٢ ٤شباط ١٨٣٨ السيد باسيليوس عيواظ ١٨ ك٢ ١٨٦٠ ٢شباط ١٨٦١ السيد غريغوريوس بليط ٢٦ ك١ ١٨٩٧ ٦شباط ١٨٩٩ السيد اواديس تركيان ٢٩ آب ١٩٠٠ ٦تموز ١٩٠٢ السيد اوغسطينوس صايغ ١ ت١ ١٩٢٦ ٢٦شباط ١٩٢٨ السيد جرجس كورتيكيان ١ آب ١٩٣٣ Արաբերեն, փորագիր. ٢٢ت١ ١٩٥٩ سيادة جورج لائق ١ نيسان ١٩٨٣ ٢٣ت١ ١٩٨٤ سيادة يوسف بصمة جي ١١ ك١ ١٩٨٨ Թարգմ. Ձեռնադրվելու և մահվան թվականներ: Տեր Աբրահամ Քյուբլի, 20 հուլիս 1823, 15 հուլիս 1832: Տեր Բասիլիոս Իյուազ, 4 փետրվար 1838, 18 հունվար 1860: Տեր Գրիգորիուս Բլիթ, 2 փետրվար 1861, 26 դեկտեմբեր 1897: Տեր Ավետիս Թուրքյան, 6 փետրվար 1899, 29 օգոստոս 1900: Տեր Օգոստինոս Սայեղ, 6 հուլիս 1902, 1 հոկտեմբեր 1926: Տեր Ջրջս Գորդիքյան, 6 փետրվար 1928, 1 օգոստոս 1933: Տեր Ջորջ Լայեգ, 22 հոկտեմբեր 1959, 15 ապրիլ 1983: Տեր Յուսեֆ Բասմաջի, 23 հոկտեմբեր 1984, 11 դեկտեմբեր 1988: