Մահարձան :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Մահարձան 1275 թ․

ԼՂՀ / Քարվաճառ / Չափնի / Մեծ Չափնի

Տեղադրություն

Եկեղեցուց շուրջ 24 մ հյուսիս-արեւելք, դեռեւս կանգուն խաչքարով մահարձանի թաղակապ շենքն է:

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 36:

Նկարագրություն

Բարեբախտաբար նախկին ուսումնասիրողները (Ջալալյանց եւ Մ. Տեր-Մովսիսյան) ժամանակին նկարագրել են այս մահարձանը, եւ դրա շնորհիվ այսօր գոնե մոտավոր կերպով ի վիճակի ենք ներկայացնելու մահարձանի նախնական տեսքը. «... երկհարկանի մի դամբարան, միջում պահւած խաչարձանը: Սրա ներքեւի յարկը քառանկիւնանի է, երկու ու կէս մետր բարձրութեամբ, մի ճակատը բաց, իսկ երեք կողմերը կառուցւած մաքուր սրբատաշ քարերով: Երկրորդ յարկը կառուցւած է չորս միակտոր քարերի սիւներից, վրան փոքր գմբէթ հաստատած: Այդ գմբէթի տակ, սիւների արանքում կանգնեցրած է գեղեցիկ քանդակներով զարդարւած խաչարձանը, կիսատ թողնւած արձանագրութեամբ»:

Մեսրոպ արքեպիսկոպոս Տէր-Մովսիսեան, Հայկական երեք մեծ վանքերի` Տաթեւի, Հաղարծնի եւ Դադիի եկեղեցիները եւ վանական շինութիւնները, Երուսաղէմ, 1938, էջ 93։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 36, 38:

1960 թ․

Մահարձանի հավանաբար 1960-ականների վիճակը պատկերող մի լուսանկար էլ տպագրել է Դ. Ախունդովը:

Д. А. Ахундов, Архитектура древнего - ранне-средневекового Азербайджана, Баку, 1986, էջ 227, նկ. 263։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 38:

Այժմ բացի քառասյուն զանգակատնից, որի տակ կանգնեցված էր խաչքարը, մահարձանի մնացած մասերը գրեթե ամբողջապես կանգուն են, բայց քայքայված վիճակում: Զարմանալի է, որ փլված զանգակատունը չի վնասել խաչքարին:

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 38:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Հիշատակագրություն

Ս. Ջալալյանցը մի արձանագրություն է հրատարակել հնավայրից (մահարձանի պատից), որը հետագայում անփոփոխ վերահրատարակել են Մ. Տէր-Մովսիսյանն ու Ս. Բարխուդարյանը.
ՅՈՒՍՈՎՆ ԱՍՏՈՒԾՈՅ ԵՍ ՀԱՍԱՆ ԵՒ ՏՈՂԲԷԳ ԵՒ ԻՆԱՆԿ ԽԱԹՈՒՆ ԶԻՆՉ ԱՐՌՈՒՐԱՅ ՈՐԳՒՈՒՅՆ ԿԱՅՐ ԾԱԽԵՑԱՔ ՀԱՍԱՆԱՅ ՀՈՂՈՎ ԵՒ ՄԱՐԳՈՎ ՍՈՒՐԲ ԿԱՐԱՊԵՏԻՆ. ԵՏՈՒՆ ԱՄԵՆԱՅՆ ԵԿԵՂԵՑԻՔ ՀԱՍԱՆԱՅ. ԿԱՏԱՐԻՉՔ ԱՒՐՀՆԻՆ ՅԱՍՏՈՒԾՈՅ:

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 39:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇙ Հարավ-արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան

Տեսակը Լուսանկար
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ

Խաչքարը` թիկունքից

Տեսակը Լուսանկար
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ