Սբ. Մեսրոպյան Արական դպրոց :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սբ. Մեսրոպյան Արական դպրոց 1836 թ․

Վրաստան / Ջավախք / Ախալքալաք / Ախալքալաք

Պատմություն
1910 — 1911 թթ․

1910 թ. հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ «...դպրոցական հին շինութիւնը բոլորովին անկարող է իւր մեջ ամփոփել դպրոցի պարապմունքները...», հոգաբարձությունը, առձեռն ունենալով ընդամենը 1500 ռ., սակայն վստահ համաքաղաքացիների ցուցաբերելիք օժանդակությանը` ձեռնամուխ է լինում նոր շենքի կառուցման գործին: Շուտով ազգօգուտ նախաձեռնությանն իրենց նյութական ներդրումներով իրապես սատարում են բազմաթիվ բարերարներ: Հանգանակությունները շարունակվում են նաև 1911 թ.:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. Պ-56, ց. 18, գ. 852, թ. 1: «Մշակ», 1910, N 95: «Արարատ», 1911, էջ 624: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:

1912 — 1914 թթ․

1912 թ., երբ արդեն 3 տարի շարունակ ընթացքի մեջ էին շինարարական աշխատանքներն, ու այդ նպատակով ծախսվել էր հանգանակությունների շնորհիվ գոյացած շուրջ 20.000 ռ., այդուհանդերձ, կառույցն ամբողջացնելու համար դեռևս զգալի էր դրամի պակասը: Ստեղծված կացությունից դուրս գալու ելք էր նկատվել Ախալքալաքում գտնվող էջմիածնապատկան կրպակների հասույթին թեկուզ ժամանակավորապես տիրապետելը: Շինարարությունն ավարտին է հասել 1914 թ. (ցայսօր կանգուն շենքը շարունակում է ծառայել բուն նպատակին):

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. Պ-56, ց. 18, գ. 852, թ. 1: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:

Հիմնադրում
1836 թ․

Ողջ Արևելահայաստանում ամենահին ծխական դպրոցներից մեկը՝ Սբ. Խաչ եկեղեցուն կից Սբ. Մեսրոպյան երկդասյա արականը, հիմնվել է 1836 թ.:

Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

1914 թ. կառուցած դպրոցի շենքը:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1988 — 1989 թթ․

1914 թ. կառուցած դպրոցի շենքը:

Արական դպրոցի վիճակագրական տվյալները.

Թվական	Ուսուցիչներ	Աշակերտներ	Նշումներ	Աղբյուր
1836			Հիմնվել է	Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. Պ-56, ց. 18, գ. 852, թ. 1: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1854	3	85		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3825, թ. 49-50: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1860			Վերաբացվել է	Խուդոյան Ս., Արևելահայ դպրոցները 1830-1920 թվականներին, Երևան, 1987, էջ 512: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1865	6	157		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3848, թ. 2: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1876	5	150		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3850, թ. 51: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1877	5	150		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3850, թ. 100: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1878	5	162		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3850, թ. 177: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1881	8	127		Խուդոյան Ս., Արևելահայ դպրոցները 1830-1920 թվականներին, Երևան, 1987, էջ 512: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1885			Փակվել է	Խուդոյան Ս., Արևելահայ դպրոցները 1830-1920 թվականներին, Երևան, 1987, էջ 512: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1886			Վերաբացվել է: Ի դեպ, դպրոցի վերաբացումից հետո հաստատվել է հոգաբարձության նոր կազմը. «Կոնդակաւ Վեհ. Հայրապետի Ազգիս ի 23 Հոկտ. ընդ համարաւ 623. հաստատեցան ի պաշտօն հոգաբարձութեան եկեղեցական ծխական երկդասեան երկսեռից ուսումնարանաց Հայոց Ախալքալակ քաղաքի պատուելիք Զարմայրն Առուանեանց, Մահտեսի-Յովհաննէսն Տէր Կիրակոսեան, Արտաշէսն Յովհաննիսեան և Սարգիսն Յարութեանց» («Արարատ», 1886, էջ 469):	Խուդոյան Ս., Արևելահայ դպրոցները 1830-1920 թվականներին, Երևան, 1987, էջ 512: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1888		130	Երկդասյա	Խուդոյան Ս., Արևելահայ դպրոցները 1830-1920 թվականներին, Երևան, 1987, էջ 512: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1890		129		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3887 թ. 143: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1891		139		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3889, թ. 142: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1892		123		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3891, թ. 114: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1894	6	165		Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3895, թ. 99, գ. 3896, թ. 34, 167-168: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1896			Փակվել է	Խուդոյան Ս., Արևելահայ դպրոցները 1830-1920 թվականներին, Երևան, 1987, էջ 512: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1905			Վերաբացվել է	Խուդոյան Ս., Արևելահայ դպրոցները 1830-1920 թվականներին, Երևան, 1987, էջ 512: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1909	14	487	Սանդխտյան դպրոցի հետ միացյալ (254-ը` աղջիկ):	Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 57, ց. 2, գ. 1849, թ. 15: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1910	12	447	233-ը` աղջիկ	Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 35, ց. 1, գ. 682, թ. 57: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1912	13	460	225-ը` աղջիկ	Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3920: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1914		445		Խուդոյան Ս., Արևելահայ դպրոցները 1830-1920 թվականներին, Երևան, 1987, էջ 512: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65:
1916			Գործել է	Խուդոյան Ս., Արևելահայ դպրոցները 1830-1920 թվականներին, Երևան, 1987, էջ 512: Սամվել Կարապետյան, Ջավախք, Երևան, 2006, էջ 65: