Եպիսկոպոսական խույր :: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Եպիսկոպոսական խույր

Իրան / Արևելյան Ատրպատական / Մակու / Դարաշամբ

Նկարագրություն

Եպիսկոպոսական խույր. «...առաջին երեսի վրայ խաչեցեալ Յիսուսի պատկերն է, խաչափայտի երկու կողմին մի մի սգաւոր կին, որոնցից մինը թերևս Աստուածամայրը լինի, միւսը Մարիամ Մագթաղենացին, իսկ կանանցից բարձր երկու հրեշտակներ ամպերի մէջ, իւրաքանչիւրի ձեռին մի մի սկիհ, որոնց մէջ հաւաքուում է Յիսուսի ձեռների գամատեղերից հոսած արիւնը: Հրեշտակներից բարձր խաչափայտի վրայ` մի կողմը արեգակ, միւս կողմը լիալուսին: Խաչեցեալ Յիսուսի կողքից արիւն և ջուր է հոսում. Փրկիչը գլխիկոր. լուսոյ պսակը գլխին, կարմրագոյն զենջակը կամ սփածանելին կապած: Սգաւոր կանայք լուսոյ պսակով ոսկեթել դեղնագոյն վերնազգեստով, բաց վարդագոյն պատմուճանով, կանանց մինի ձեռքերը խաչած կողքին, միւսը ցաւակցաբար երկու ձեռքերի մատները իրար մէջ անցկացրած: Խաչափայտի տակ նկատուում է գանգ և ոսկրներ: Թագի այս երեսի լուսանցազարդը գործուած է ոսկէ և արծաթեայ թելերով` ժապաւինաձև, փռուած վարդեր և տերևներ...»:

Դատեան Խաչիկ, Պարսկաստանից բերած հնութիւնները, «Արարատ», 1895, էջ 313-314: Արմեն Հախնազարյան, Արտազի երեք վանքերը, Երևան, 2012, էջ 244:

Արձանագրություն, Հայերեն, Հիշատակագրություն

Եպիսկոպոսական խույր. «...Յիշատակագրութիւնն է` խաչափայտի գլխի տախտակի գրերը, «Յ.Ն.Թ.Հ»: Իսկ խաչափայտի տակ երկու տողից բաղկացած յիշատակագրութիւնն այս է».
Շինեցաւ թագս արդեամբ Մկրտիչ վարդապետիս Բաղիշեցոյ ի վայելումն անձին իմոյ: Սոյն երեսի քարերն են` հինգ կարմիր, տասը կանաչ, 8 սպիտակ. զանազան մեծութեամբ կիսաթանկագին քարեր: Կանաչ քարերից մինը ընկած է: Միւս երեսի ասեղնագործ նկարը ներկայացնում է Աստուածամօրը գրկած Յիսուսին, բազմած աթոռի վերայ, երկուքի գլխին լուսոյ պսակ. Աստուածածնայ վերնազգեստը ոսկեթել դեղնագոյն, իսկ պատմուճանը բաց վարդագոյն: Աստուածամօրից բարձր մի զոյգ չոքած հրեշտակներ, թագը բռնած, իսկ թագից բարձր Հոգին սուրբ աղաւնակերպ: Աթոռի երկու կողմին մի մի զոյգ փոքրադիր հրեշտակներ: Լուսանցազարդը նոյն, ինչ որ միւս երեսին: Յիշատակագրութիւնն է` Եւ յետ վճարման կենացս լիցի յիշատակ ի դուռն Դարաշամբու սուրբ Ստեփանոսի նախավկային:

Հրատ. Դատեան Խաչիկ, Պարսկաստանից բերած հնութիւնները, «Արարատ», 1895, էջ 313-314: Արմեն Հախնազարյան, Արտազի երեք վանքերը, Երևան, 2012, էջ 244: Ծանոթ. ըստ Խ. Դադյանի` առաջին հիշատակագրության մեջ հիշվող Մկրտիչ վարդապետ Բաղիշեցին ԺԵ դարի բանաստեղծ, գրիչ Մկրտիչ Նաղաշն է: 1894 թ. Խաչիկ վարդապետն Էջմիածին է բերում Թավրիզի Բերդաթաղի Սբ. Աստվածամոր եկեղեցուց: