White Church :: ARMENIAN HISTORICAL MONUMENTS

White Church

Georgia / Javakhk / Aspindza

Inscription, Georgian, In Painted Characters, Commemoration 15 — 16 cc․

One of these inscriptions reads:
†. ღამაერათო და ყოვლა წამიდაო: დედოფალო: ღმარათაის მაშობელო და: რანიც:. წამიდანი:. და მთავარა:. ანგელოზნი:. საუენაებიხართ თქუენსა:. ძალასა და მოწყალებასა:. უშველეთა და ულახინაეთ:. მოსამასახურაესა:. მიწასა:. თქუენსა თუალა:. პატიოსანასა: უებაროს გულაქანას:. ვაიყავა:. ცო[დ?]ავილი:. რომა:. მოიყვანა:. მანუჩარა:. ქლადა: და გასათხოვარადა:. ქამარი:. მე: ჯაერა:. არა მედგა:. ღამარათაისა მადლობა:. და მოწამიდათა:. მადლამა:. ჩემსა:. ულამაზესი:. სულიერი:. დედას:. მიწაზედა:. არა: იარებოდა: და არც:. სახუა:. გამოსულა:. არც თუალადა:. არც ტანადა არც:. ზნითა:. არც:. გონებითა:. თუარემა:. ჩემნი:. მნახავნი: არა:. გამომატყუვანაებნა:. ეს:. ხიზანანი:. არიან:. ამისნი:. მოწამენი:. და ეს ლომი: Transl.: Oh, Lord and [You], Holy Queen and Mother of God, and You enjoying peace, saints and archangels. May Your power and mercy support and enrich the ploughman of Your lands, honourable and unmatched Gulkan. I committed a sin when Manuchar got married with me. I did not have a husband yet: may Divine Grace and the Saints’ Grace [protect me]. My most beautiful spiritual [self] was not on my native soil; nor has anybody attracted me by body, essence or thoughts. Lest those who see me should deceive me. Those who have come and this lion are the proof of my words.

Published in: ბერძენიშვილი ნ., idem, p. 119: Karapetian. Samvel, Javakhk, Yerevan, 2011, p. 467. Note: The inscription is enriched with reliefs of animals painted in the same colour. It dates from the 15th to 16th centuries.

Relief, Animal Reliefs

Karapetian. Samvel, Javakhk, Yerevan, 2011, p. 467.

Inscription, Georgian, In Painted Characters, Commemoration 15 — 16 cc․

†. ქალო თამარ:. შენმა მზემან ავად დაუხატავს ვისცა უქნია. Transl.: Oh, [you], woman [named] Thamar! Upon my word, the one who portrayed [this], did it badly.

Published in: ბერძენიშვილი ნ., idem, p. 119: Karapetian. Samvel, Javakhk, Yerevan, 2011, p. 467. Note: The inscription traces back to the 15th to 16th centuries.

Inscription, Georgian, In Painted Characters, Commemoration 15 — 16 cc․

†. ყალაწამიდო:. უწაყაჲ:. ცახადი:. და დაფარულია:. რა ვაქანა:. მე:. შავასა:. არა:. მაქასა საქამე:. კეთილად:. ქანილია:. შევაზარებივარა:. სიკუდილსა:. შემაწრწუნებია:. გულია:. ანასა:. უშელე:. ცოდავილსა:. შენა:. იჴსნა:. მისი:. სულია:. ყლა წმიდო:. დედოფალო:. მიშულე შენსა: ძისა სიყარულსა: ღრიბსა:. ოცი ოთხაშაფა:. მარხავა: შემომიწრავს:. ზაფხულსა: დაღეთა:. ჩემად ... :. რაცა:. დღენი. მესახანისა:. ეგაბისა შენისა:. წყალობითა თავი ჴელთა:. არა: მაქოდესა: როდეცა:. მაქა:. გაგითავება:. მიშულე:. რაცამე:. დამიწრა:. რაჩეულაშვილსა:. ანასა:. ეკენისათუესა:. დამალვასა ... Transl.: Oh, You, Holy of Holies! You are aware of everything known and secret. I have not committed any wrong. I am horror-stricken at death and my heart beats violently [at the thought of it]. May You help sinful Ana and save her soul! Oh, You, Holiest Queen! May You help Your beloved son: it is me, and I am stripped of an abode. I observed the fast for 20 weeks in summer-time ..., what days I lived through! Perhaps, by Your mercy, I will not hold my head in my hands when I am through with it. Please, help me. I am Ana Recheulishvili, who wrote this at the end of September.

Published in: ბერძენიშვილი ნ., idem, pp. 119-120: Karapetian. Samvel, Javakhk, Yerevan, 2011, p. 467. Note: The inscription was carved between the 15th and 16th centuries.

Inscription, Georgian, In Painted Characters, Commemoration 15 — 16 cc․

†. ღამაერთისა:. მაშობელო:. შენ:. ცოდვილთა ... მეოხი:. ხარ:. უშურველი შენ:. აჴოცე:. ცოდვა ჩემი:. უმრავლესი:. უთვალავაჲ:. მე სამოელ ტანაჯავად:. მაწვევას:. უშიში და უგარაწალვაელი:. მაწეაო:. ჩემო:. შენა:. მიშაველე:. გამოჴსანას:. შენგანა:. ველი:. მარავალა:. თუალანი:. ანგელოზნი:. შენაგანა:. ძრაწიანა:. ძალანი:. დასანი:. და ჯოჯოხეთით:. მოციქულნი გამოვიდეს:. ბევრასი:. დასნი:. Transl.: Oh, Mother of God! You always intercede for those sinful. You are always placable. May you obliterate all my countless sins. Samvel is leading me towards torture. You are my courageous and unfailing assistant. Please, help me, open the door to the garden (heaven?) before me. Let the many-eyed angels, the creatures terrified with you and many groups sent from hell leave [it]...

Published in: ბერძენიშვილი ნ., ჯავახეთის 1933 წლის ექსპედიციის დღიური: სის. 1, 1964, გვ. 120: Karapetian. Samvel, Javakhk, Yerevan, 2011, p. 467. Note: The inscription was carved between the 15th and 16th centuries.

Inscription, Georgian, In Painted Characters, Commemoration 15 — 16 cc․

†. ღმარათობისა:. ხატო:. ფარადა:. ცოდავილსა:. ანასა:. შეუდანესა:. ღმერთამა:. იმასა დედამამათაცა ...ნა ღმერთმა: ვიც:. წკითხოსა: შედობა: უბაძან ... თქეცა: შეგიდანესა:. ღმერთმა: Transl.: Oh, image of Deity! May you have mercy upon heavy sinner Ana. May the Lord be merciful towards her parents. Let those who read [this] pray for them. May God have mercy upon you, too.

Published in: ბერძენიშვილი ნ., ჯავახეთის 1933 წლის ექსპედიციის დღიური: სის. 1, 1964, გვ. 121: Karapetian. Samvel, Javakhk, Yerevan, 2011, p. 467. Note: The inscription was engraved between the 15th and 16th centuries.

Inscription, Georgian, In Painted Characters, Commemoration 15 — 16 cc․

†. ფრიადა: ცოდვილსა: ოძრჴელელსა: დეკანოზისა შვილსა ლუკას: შ(ეუნდვე)ნ: ღ(მერ)თმ(ა)ნ და: ვინც: ბრძანთ თქვენცა. შეგივნეს: ღ(მერ)თმ(ა)ნ ამინ იყავნ Transl.: May the Lord be merciful towards heavy sinner Odz[e]rkhetsy; may God have mercy upon Archpriest’s son Luka. And may God be merciful towards all of you. Amen.

Published in: ბერძენიშვილი ნ., ჯავახეთის 1933 წლის ექსპედიციის დღიური: სის. 1, 1964, გვ. 121: Karapetian. Samvel, Javakhk, Yerevan, 2011, p. 467. Note: The inscription was carved between the 15th and 16th centuries.

Inscription, Georgian, In Painted Characters, Commemoration 15 — 16 cc․

†. ღმერთო: ს(ა)ბაილოთო: შემახუეწ: მწყ(ა)ლ(ო)ბელო: თულ ფარათო: ზაღუმადაი: გათქამულო: შენი სახეი: ზაღმადი: გათქამუტო: მე: შენასა: სახელ ... ხასენებასა: სადა ღრასავარა: კურთხეულ ხარა: დიდებულ[ო ღმრ]თობისა: თატო:. ქარასატანობისაო:. ... საბარალ ... საუკუნო: მიშელე: ნახქოსა: შემანა: საბრალ ვარა: რანიცა: ... გეხეწები:. სადიდოსა:. არაცა:. მე: მოგიდება:. რომე: დაღოდე: თუ: ამასა ... მაძაევას: რე: გეხუწები: ისი:. და: ადავალა: თაქუგანა. Transl.: You, God of Power bestowing mercy upon those begging for it. [You are] omniscient, preached about to the sea. Renowned to the sea, oh, image of Deity! When am I worthy mentioning Your name? You, Great Image of God, You are blessed... Christianity..., I am burdened with sin for ever. I supplicate, please, help Nakhkos...

Published in: ბერძენიშვილი ნ., ჯავახეთის 1933 წლის ექსპედიციის დღიური: სის. 1, 1964, გვ. 121: Karapetian. Samvel, Javakhk, Yerevan, 2011, p. 468. Note: The inscription was incised between the 15th and 16th centuries.

Inscription, Georgian, In Painted Characters, Commemoration 15 — 16 cc․

†. ღმარათობისა:. ხატო:. შენისა:. მარავალ მოწყალებისა მადლსა: შემიწყალე მონა: შენი: ანი: უმელ ... Transl.: Oh, You, image of Deity! May You bestow Your boundless grace upon Your servant Ana...

Published in: ბერძენიშვილი ნ., ჯავახეთის 1933 წლის ექსპედიციის დღიური: სის. 1, 1964, გვ. 122: Karapetian. Samvel, Javakhk, Yerevan, 2011, p. 468. Note: The inscription is attributed to the time-span between the 15th and 16th centuries.

Inscription, Georgian, In Painted Characters, Commemoration 15 — 16 cc․

მოწყალო:. ღმართაებისა:. ხატო. ყოვლისა:. ღარიბისა:. მეოხო:. წმიდანო:. (?) გაწყობილნო:. კარისა:. ღმარათაი: მაშაიბელნო: ღრიბასა: ინასა: უშელო:. ნუცა: გატელ გულსა:. ღმრათობო დიდებულო შენი:. მონა: და ყმა: ინაი:. რასა: გეხწებოდესა: დღესა ინე:. შახუწე:. და:. უტერო:. ღრბაი:. არის:. შენ:. მახუწო ამასოფესა:. საუკუნოსცა. Transl.: You, image of merciful Deity and mediator for all the wretched! Oh, You, Saints! ... Parents of God, may You help poor Ina. Do not break her heart. Oh, You, glorified Deity! May You do everything Your servant Ina will ask You to. Your wretched [servant] is imploring You from both this world and the afterlife.

Published in: ბერძენიშვილი ნ., ჯავახეთის 1933 წლის ექსპედიციის დღიური: სის. 1, 1964, გვ. 122: Karapetian. Samvel, Javakhk, Yerevan, 2011, p. 468. Note: The inscription is attributed to the time-span between the 15th and 16th centuries.

Inscription, Georgian, In Painted Characters, Commemoration 15 — 16 cc․

ციხესა: ვაზი:. ეზო:. მაღალსა თულნ:. ძალვა:. შემომაცდება: გაზა:. გურაბთა:. შემოვალენა: მცველნი: მაზედა:. დაგებანა: მაშიგანა: ორნი:. გუშაგნ: ნაბადსა: არა დაცდება: მათსა შემაბმელსა: დაჴოცენა ცეცხლურება: მოედებიან. ჩემო ნუ მოხულა ჩემაზედანა: სახითა მებარძოლთა:. წსითა:. ნურცა მე მომკალვა: ჭირითა:. ამისაგანა: უარესითა დამთმეთა დაგთმობ:. ჭირითა ამისგან უარესითა... Transl.: I am sitting in an elevated yard in the castle. My eyes will hardly fail me. The way is full of caves and protected by guards two of whom are watching [the caves closely], like flames. They are killing those entering them and burning them down. Oh..., please, do not come towards me. Please, do not kill me...

Published in: ბერძენიშვილი ნ., idem, p. 122; “ჯავახეთი. ისტორიულ-ხუროთმოძღვრული გზამკვლევი”, გვ. 116: Karapetian. Samvel, Javakhk, Yerevan, 2011, p. 468. Note: The inscription is attributed to the time-span between the 15th and 16th centuries.

Inscription, Georgian, In Painted Characters, Commemoration 15 — 16 cc․

†. უხარწნელო: ღმართობისა: ხატო: შემიბრალე: მიშულე საუკუნოსა: დაგადეგა: ოცი ოთხშაფათი: პარასკევი: მარხვა: შემომიწრვასა: სასადამადი: ცოცხალვარა: ნუ რისა: თავი ჴელთა:. მაქუ:. შენსა:. წყალბითა: დამიწერა: მე: რაჩეულაძესა: ანასა: სახუა! არასა: ღისა: ვიყავა: შემეწირა: ... სავე: თვასავე: მივაჭირვე:. მარხულმა:. ორამოცა:. ორამოცი:. მუჴალსა:. მოგადება:. შეწირე:. ღმრათობისა: ხატო: თუ: რამე: მეშუელებისა: რაცა შემიწირავსა:. ისრე გუთავება:. ამა:. მარხავას:. გარეთა:. Transl.: You, image of immaculate Deity! I am sinful, [please], help me in this world. I kept the fast for 20 Wednesdays and Fridays. As long as I am alive with my head in my hands, by Your mercy, I, Rcheul’s son Ana, wrote [this]. I did not deserve anything else than devoting two months to You. I dedicated two forty-day periods [to You]... Oh, You, image of Deity! If You have mercy upon me, I shall observe the fast in this way...

Published in: ბერძენიშვილი ნ., idem, p. 123: Karapetian. Samvel, Javakhk, Yerevan, 2011, p. 468. Note: The inscription is attributed to the time-span between the 15th and 16th centuries.

Inscription, Georgian, In Painted Characters, Commemoration 15 — 16 cc․

დამიწერია ივანობის თვესა მე:. შატელიშვილსა ბერიკელ:. ქალიშვილსა ხვარამზეს ესე წიგნი: ვინცა შემიბრალებთა:. მე:. და:. ბატონს:. გოხალაღას:. ჩემსა და იმის გაუყრელობასა:. უნდოდა:. ვამე:. თუ:. ერთმანერთსა სიკუდილის: და: სულთამოსლის დროსა:. არა:. დავხუდეთ:. ესრე:. ჩვენ:. თქვენ:. ჩვენ:. შეგვიბრალეთ:. ეს ჭეტი მოწმენი:. იყვნეს:. პირველის ბატონების: ნაომარისა:. ჭეტნი:. და ოქრომკედნი:. ვაიმე:. მელთაზან:.(?) დამდოღრასა: Transl.: I wrote this note in the month of Ivane [and addressed it] to Shatelishvili Berikel’s daughter Khvaramze. Those who will blame me and Father Gokhalagha wish our union. Woe is me if we do not meet upon death and Pentecost. You may blame us. They are truthful witnesses to the fight... Woe is me: I am so annoyed.

Published in: ბერძენიშვილი ნ., idem, p. 123: Karapetian. Samvel, Javakhk, Yerevan, 2011, p. 469. Note: The inscription is attributed to the time-span between the 15th and 16th centuries.

Inscription, Georgian, In Painted Characters, Commemoration 15 — 16 cc․

ლომი განაღამც მიყვარხარ შენებრ ვერავის სადარად, წყალად ევფრატად გიტყვიან, გულად - როსტომის სადარად, ტანი აზატსა საროსა ნარნარად აყვავებულსა; მე გული ჴელითა არა მყავს, თუ არ შენ გახლავს სადარად, ვაიმე იმედო ნახვამდის, თუმიანს, დამიწერია. Transl.: Lion, do I not love anybody like you with Rostom’s heart...? ... I, Tumian, wrote [this].

Published in: “ჯავახეთი. ისტორიულ-ხუროთმოძღვრული გზამკვლევი”, გვ. 116: Karapetian. Samvel, Javakhk, Yerevan, 2011, p. 469. Note: The inscription is attributed to the period between the 15th and 16th centuries. The main contents of the inscription do not make any sense to be translated.